Osobowość to względnie trwały zestaw cech, wzorców myślenia, odczuwania i zachowania, które wpływają na to, jak człowiek odbiera rzeczywistość, interpretuje zdarzenia, nawiązuje relacje i radzi sobie z codziennymi wyzwaniami. Jest wynikiem zarówno biologicznych predyspozycji, jak i doświadczeń życiowych – szczególnie tych z wczesnego okresu rozwoju.

Ocena zmiennych z obszaru osobowości pozwala lepiej zrozumieć indywidualny styl funkcjonowania człowieka – jego sposób reagowania w sytuacjach zawodowych i społecznych, poziom dojrzałości emocjonalnej, elastyczność w działaniu oraz podejście do radzenia sobie z sytuacjach trudnymi i obciążającymi. Analiza cech osobowości wspiera ocenę predyspozycji do zadań wymagających dużej odpowiedzialności, odporności na obciążenia oraz zachowania zasad bezpieczeństwa w trudnych sytuacjach.

Ocena dojrzałości emocjonalnej i społecznej oraz sposobów reagowania w sytuacjach trudnych jest kluczowa w zawodach wymagających wysokiej odpowiedzialności, odporności na stres, kontaktu z ludźmi oraz pracy w warunkach ryzyka. Może stanowić wartościowe uzupełnienie standardowych badań psychomotorycznych, pozwalając na pełniejszą ocenę predyspozycji psychicznych.

Główny obszar zastosowania kwestionariuszy osobowości obejmuje badania psychologiczne realizowane w ramach:

• Psychologii transportu (kierowcy zawodowi, egzaminatorzy i instruktorzy, badania powypadkowe, badania po zebraniu punktów za wykroczenia)
• Medycyna pracy (operatorzy maszyn i urządzeń, górnicy i osoby pracujące w warunkach dużego ryzyka, kandydaci do zawodów trudnych i niebezpiecznych).
• Bezpieczeństwo i ochrona pracy (pracownicy służb ochrony, straży pożarnej, policji itp.)
• Orzecznictwo psychologiczne i psychologia sądowa
• Ocena ryzyka zawodowego – uwzględnienie czynników psychologicznych (np. podatność na frustrację, skłonność do impulsywnych działań)
• Badania naukowe (projekty dotyczące stresu, odporności psychicznej, zachowań ryzykownych).

Kwestionariusze osobowości w systemie OPTIMIS pozwalają na ocenę następujących właściwości psychologicznych:

• Dojrzałość emocjonalna – adekwatny poziom kontroli i ekspresji emocji.
• Dojrzałość społeczna – rozumienie norm społecznych i zdolność do dostosowania się do wymagań społecznych, przewidywanie potencjalnych konsekwencji działań.
• Radzenie sobie w sytuacjach trudnych i obciążających – zdolność do adekwatnego reagowania w warunkach funkcjonowania na granicy możliwości adaptacyjnych (efektywna regulacja emocji oraz podejmowanie działań nastawionych na rozwiązywanie problemów)